Κι αν η Περσεφόνη ακολούθησε τον Πλούτωνα με τη θέλησή της; Προσεγγίζοντας για δεύτερη φορά το έργο του Ρίτσου, την «Τέταρτη Διάσταση», που ο ίδιος ο ποιητής θεωρούσε «μια σύνοψη όλων των άλλων βιβλίων» του, η Ασπα Τομπούλη μεταφέρει στη σκηνή του θεάτρου Φούρνος μέχρι τις 28 Μαΐου την «Περσεφόνη», μετά την «Ισμήνη» (2010 και 2012).
Στην ποιητική συλλογή, τα 13 από τα 17 ποιήματα της οποίας αντλούν υλικό από αρχαίους μύθους και εμπνέονται από ήρωες που αναμετριούνται με την ίδια τους τη μοίρα και τις κοινωνικές απαιτήσεις των καιρών, ο ποιητής ανατρέπει το θέμα του μύθου, την αρπαγή της ηρωίδας από τον Πλούτωνα και την κάθοδό της στον Αδη, ακολουθώντας την εκδοχή του ομώνυμου έργου του Αντρέ Ζιντ που προηγήθηκε και θέλει την Περσεφόνη να κατεβαίνει στον Άδη με τη θέλησή της. Ο Ρίτσος παραδίδει ένα τολμηρό κείμενο για την απελευθέρωση του ανθρώπου μέσα από την εκπλήρωση της ερωτικής επιθυμίας, υφαίνοντας μέσα από τα βιώματά του ένα βαθιά προσωπικό κείμενο, με τη μορφή αφηγηματικού μονολόγου όπου στους στίχους του διερευνά τα όρια της ελευθερίας επιλογής και το ερωτικό πάθος, παραδίδοντας ένα τολμηρό και διαχρονικά επίκαιρο έργο.
Πάνω σε αυτόν τον καμβά σκύβει για να τον μεταπλάσει η Ασπα Τομπούλη, σκηνοθέτρια, μεταφράστρια και συγγραφέας, που δίδαξε σκηνοθεσία και δραματουργική ανάλυση κειμένου στα θεατρικά τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Η ιδρύτρια το 1994 και καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής εταιρείας «Όψεις», ιδρυτικό μέλος και μέχρι πέρσι πρόεδρος της Ένωσης Μη Κερδοσκοπικών Θιάσων (ΕΜΚΕΘΙ), διόλου τυχαία στη σκηνική αυτή μεταφορά συνδυάζει την κίνηση με εικόνες: αφού στις σπουδές της, εκτός από την αγγλική φιλολογία και τις θεατρικές σπουδές σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο, περιλαμβάνεται και ο χορός, ενώ από το 1999 χρησιμοποιεί video και video art σε συνεχή αλληλεπίδραση εικόνας και αφήγησης ως συστατικών στοιχείων της σκηνοθεσίας.
● Ποιο είναι το νόημα που αναδύεται μέσα από το ποιητικό κείμενο του Γιάννη Ρίτσου;
Ο Ρίτσος ανατρέπει τον μύθο της βίαιης αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Η αφηγήτρια του μονολόγου του -«η ταξιδιώτισσα» όπως την αποκαλεί- κατεβαίνει στον Αδη αφημένη στα χέρια του Πλούτωνα, μέσα σε μια ερωτική παραζάλη. Καταδικασμένη σε ένα αιώνιο ταξίδι από το φως στο σκοτάδι και από το σκοτάδι στο φως, η Περσεφόνη του ποιητή επιλέγει πια το σκοτάδι από το φως και στοχάζεται πάνω τη ζωή της, επιβεβαιώνοντας το δικαίωμά της να επιλέγει ελεύθερα για τον εαυτό της και συνειδητοποιώντας ότι η εκπλήρωση της ερωτικής επιθυμίας, όπως και κάθε επιθυμίας μας, είναι πράξη απελευθέρωσης και ολοκλήρωσης του ανθρώπου.
● Πώς αντιμετωπίσατε το κείμενο σκηνοθετικά;
Πρόκειται για ένα κείμενο εξαιρετικά ρευστό, με σειρά συνειρμικών εικόνων μέσα από τις οποίες εκφράζεται ένας βαθύς αισθησιασμός και η λατρεία του ανδρικού σώματος ως αντικείμενου του πόθου. Ενα έργο που θα έλεγα ότι διαφέρει από άλλα έργα της «Τέταρτης Διάστασης» ως προς αυτό. Ενα έργο γεμάτο αντιθέσεις όπου σε κάθε τι που εκφράζεται υπάρχει και το αντίθετό του, που το ανατρέπει.
Μέρος της σκηνοθετικής προσέγγισης είναι η δραματουργική επεξεργασία που έκανα. Οπως σε όλους τους μονολόγους του Ρίτσου, υπάρχει ένα βουβό πρόσωπο – στην περίπτωση της «Περσεφόνης» είναι η πιστή της φίλη, η Κυανή. Μοίρασα το κείμενο του μονολόγου σε δύο ηθοποιούς: η «ταξιδιώτισσα»-Περσεφόνη (Αντρια Ράπτη), με την απόσταση της ωριμότητάς της, μιλά στο σήμερα, στο τώρα, για τα γεγονότα της ζωής της, αυτά που δημιούργησαν τον μύθο της, ενώ τα μέρη του έργου που αναφέρονται στο τότε, στο πώς έγιναν τα πράγματα όταν ήταν έφηβη, αποδίδονται από τη Νεαρή Περσεφόνη (Μιράντα Ζησιμοπούλου).
Δημιούργησα μία performance που αναπλάθει το κείμενο σε κίνηση και εικόνες, μια χορογραφία όπου η τοπογραφία των σωμάτων μέσα στον σκηνικό χώρο και σε σχέση με τα τρία και μόνα σκηνικά αντικείμενα και η σχέση των σωμάτων μεταξύ τους αποτελούν τους κύριους άξονες της σκηνοθεσίας. Χρησιμοποίησα τον διάδρομο πίσω από τις κολόνες της σκηνής του θεάτρου «Φούρνος» με τρόπο που ο κάθε θεατής να έχει μία ελαφρώς διαφορετική πρόσληψη της επί σκηνής δράσης αλλά και να μπορεί να ακούει το εξαιρετικά γοητευτικό αυτό κείμενο που, πιστεύω, αποδίδουν με μεγάλη ευαισθησία και ικανότητα οι δύο ηθοποιοί.
♦ Πληροφορίες: Θέατρο Φούρνος (Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα) Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9.00 μ.μ. έως 28 Μαΐου. Περσεφόνη του Γιάννη Ρίτσου. Σκηνοθεσία, δραματουργική επεξεργασία: Ασπα Τομπούλη.
Σκηνικά-κοστούμια: Χαρά Κονταξάκη.
Μουσικές συνθέσεις, visuals: Διονύσης Σιδηροκαστρίτης.
Σχεδιασμός κίνησης: Ασπα Τομπούλη.
Σχεδιασμός φωτισμών: Αποστόλης Τσατσάκος.
Ηθοποιοί: Αντρια Ράπτη, Μιράντα Ζησιμοπούλου.
Εισιτήρια 8-14€ Κρατήσεις στο 210 6460748.
Προπώληση: ticketservices.gr
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
